Գարեգին Բըըը-ի ու նրա կլանի «հերոսութիւնները» շարքից Մայր Աթոռի անարժան գահակալը սկսել է հերթական դրամաշորթութիւնը
Posted on August. 16. 2019
Մեր ժողովրդից շատ-շատեր, նրանց թւում՝ նաեւ չկամեցողներ, վերջին շրջանին հարցնում են, թէ ո՞ւր հասաւ, ի՞նչ եղաւ «Նոր Հայաստան, նոր հայրապետ» նախաձեռնութիւնը: Չարակամները նոյնիսկ «աւետում են», թէ այս շարժումը մարեց, վերացաւ-չքացաւ: Ի ցաւ նրանց, յայտնենք, որ այդ նախաձեռնութիւնը կա՛յ, պարզապէս, Հայաստանի Հանրապետութեան առումով, յարաբերական դադար վերցրինք, հնարաւորութիւն տալով – ինչպէս մեր շարժման որոշ անդամներ առաջարկում էին այդ դադարին նախորդող ամիսներին – որ Մայր Աթոռի եպիսկոպոսները եւ սրտցաւ մարդիկ համապա-տասխան քայլեր առնեն ինչ վերաբերում է Մայր Աթոռի այսօրուայ անարժան գահակալի կամայա-կանութիւններին վերջ տալու, նրան հաշուե-տուութեան կանչելու եւ նոյնիսկ նրան գահազրկելու ուղղութեամբ: Սակայն, ցաւօք, այս մի քանի ամիսների փորձը ցոյց տուեց, որ ոչ միայն որեւէ դրական քայլ չառնուեց, այլեւ ընդհակառակը, վիճակը է՛լ աւելի վատացաւ: Մենք կենտրոնացանք գաղթօջախների վրա:
Ապրիլի կէսին «Նոր Հայաստան, նոր հայրապետ» նախաձեռնութեան մի պատուիրակութիւն, Հոգեշնորհ Հայր Կորիւն Առաքելեանի գլխաւորութեամբ, մի քանի օրով մեկնեց Ռուսաստանի Ուդմուտիայի Հանրապետութեան մայրաքաղաք Իժեւսկ՝ ընդառաջելով տեղի հայկական համայնքի հրաւէրին՝ հոգեւոր սնունդ մատակարարելու տեղի գաղութի զավակներին, ովքեր երկար տարիներ զրկված են հոգեւոր սննդից՝ Գարեգին Բըըը կոչված չ-կաթողիկոսի ու նրա եղբօր՝ Ռուսաստանի եւ Նոր Նախիջեւանի թեմի առաջնորդ Եզրաս չ-արքեպիսկոպոս Ներսիսեանի ընչաքաղցութեան պատճառով: Պարզուեց, որ գաղթօջախի շատ համայնքներում նոյն անմխիթար վիճակն է տիրում. նրանցից 12 համայնք արդէն չեն ճանաչում Եզրասի առաջնորդութիւնը ու պատրաստւում են իրենց հոգեւոր կարիքները հոգալ այլ ուղիներով՝ մնալով հանդերձ Հայ Առաքելական Ս. Եկեղեցու ծիրի մէջ:
Վերջերս կատարուեց հայոց պատմութեան, յատկապէս Հայ Առաքելական Եկեղեցու պատմութեան մէջ երբեւէ չարձանագրուած արտառոց իրողութիւն. ամուսնացեալ քահանայի տրուեց վեղար՝ կուսակրօնութիւն, այսինքն՝ մարդը կարող է սեռական յարաբերութիւն ունենալ օրինական կարգով, թէեւ նա այն չպէտք է ունենայ իբրեւ կուսակրօն քահանայ: Մէկ խօսքով՝ միեւնոյն ժամանակ կոյս եւ … ոչ-կոյս: Այս ի՞նչ խայտառակութիւն է, այս ի՞նչ շիզոֆրենիա է… Հարցը վերաբերում է Ասողիկ չ-քահանայ Կարապետեանին, այդ չ-հոգեւորականին, մեր Եկեղեցու այսօրուայ չար ոգուն: Գարեգին Բըըը-ն ինչո՞ւ նրան վեղար տուեց. որովհետեւ Ասողիկը բացառիկ ծառայութիւններ է մատուցում իրեն (օրինակ, Ասողիկը անցեալ տարուայ դեկտեմբերի 15-ին գլխաւորում էր այն աւազակաբարոյ խուժանը, որը Վաղարշապատի գլխաւոր փողոցում յարձակուեց մեր նախաձեռնութեան անդամների բողոքաւոր աւտոշարասեան վրայ՝ աւտոմեքենաներ ջարդուխուրդ անելով, մարդկանց ֆիզիկապես վիրավորելով, հայհոյելով նոյնիսկ Սուրբ Գեղարդին…): Հայ Եկեղեցու ԲՈԼՈՐ սպասաւորները եւ ամէն հայ այս արեւի տակ իրաւունք ու ՊԱՐՏԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ ունի պահան-ջելու որ չեղեալ յայտարարուի Ասողիկի վեղարատուչութիւնը: Հերիք է պահպանել կապիկի ամօթալի երեք դիրքերը՝ չեմ տեսել, չեմ լսել ու չեմ խօսելու:
Երկրորդ օրինակը, որ ցոյց է տալիս, թէ մեր նախաձեռնութեան յարաբերական դադարի ընթաց-քում Մայր Աթոռում վիճակը է՛լ աւելի է վատացել, շատ աւելի ցաւալի հետեւեալ փաստն է: Լուրջ հիմքեր կան կասկածելու, թէ աւելի քան 1700 տարի երկրաշարժների, բնութեան տարբեր արհաւիրքների եւ մեր երկրով անցած տարբեր ազգութեան խաժամուժների հարուածներին դիմացած Մայր Տաճարը, Գարեգին Բըըը-ի որոշումով, քանդման է ենթակայ: Նրանք տարածում են ու շարունակում են տարածել լօլօներ, թէ «ամէն ինչ արեցինք ու դեռ անում ենք, այսքան գումարներ ծախսեցինք, նոյնիսկ արտասահմանից մասնագէտներ հրաւիրեցինք նորոգութեան համար, սակայն վերջերս պարզուեց, որ Մայր Տաճարը անհնար է կանգուն պահել, ուրեմն՝ միակ լուծումն է այն քանդել ու տեղում վերստին կառուցել՝ մի գուցէ աւելի մեծ ծաւալով»:
Ախր, սրբութիւնը չի գնահատւում մեծութեամբ կամ փոքրութեամբ: Մեզ՝ հայերիս համար, Ս. Էջմիածնի Մայր Տաճարը սրբութիւն սրբոց է ոչ միայն այն փաստով, որ նա մեր ազգային ինքնութեան խորհրդանիշներից ու հիմնասիւներից է, այլեւ այն իրողութեամբ, որ այնտեղ է իջել հենց Ի՛նքը՝ Միածին Որդին Աստուծոյ, Իջման Ս. Սեղանը աշխարհում միայն այնտեղ է գտնւում:
Հետեւաբար, սիրելի՛ ժողովուրդ, հիմիկուանից պատրաստ եղէք լսելու Մայր Տաճարը քանդելու այդ բօթը, լսելու, թէ Մայր Տաճարի նորոգութիւնը անհնար է շարունակել եւ միակ լուծումը դա քանդելն է ու տեղում նորը կառուցելը՝ իբրեւ չարիքների փոքրագոյնը, այլապէս՝ եթէ վերանորոգումն աւարտի՝ այն ընդամէնը երկու-երեք տարուան կեանք է ունենալու, քանի որ նոյնիսկ մի թեթեւ երկրաշարժ կամ Տաճարի յատակով հոսող ստորգետնեայ ջրերը Տաճարը փլուզելու են: Այս լօլօները շարունակելու են հնչել՝ մեր ժողովրդից յաւելեալ գումարներ պոկելու համար: Ամիսներ առաջ, այսպէս կոչուած հայրապետական կոնդակով յայտա-րարուեց ՏԱՍԸ ՄԻԼԻՈՆ տոլարի հանգանակութիւն՝ Մայր Տաճարի նորոգութեան համար: Երեխան իսկ գիտէ, թէ այդքան գումարը կբաւարարի այսօրուան Մայր Տաճարի չափի ու զարդարանքի մի քանի տաճար նորոգելու համար: Սակայն վերջնանպատակը, ինչպէս նշեցի, ՆՈՐ ՄԱՅՐ ՏԱՃԱՐի կառուցումն է:
Ի հարկէ, փողահաւաքի գործը պիտի յանձնուէր դրամաշորթութեան մէջ մեծ փորձառութիւն ունեցող մէկին յանձինս ԱՄՆ արեւմտեան թեմի առաջնորդ Յովնան չ-արք. Տէրտէրեանի: Վերջինս շրջելու է թեմերով եւ գումարներ է հաւաքելու (օրինակ, Աւստրալիայի եւ Նոր Զելանդիայի թեմի առաջնորդարանի «Փարոս» պարբերաթերթում լոյս տեսած՝ առաջնորդարանի դիւանի յայտարարութիւնից տեղեկանում ենք, որ Յովնան չ-արք.ը այցելելու է թեմ՝ փողահաւաքի. ի դէպ, յայտարարութեան մէջ, տասը միլիոն ՅՍՏԱԿ թիւը փոխարինուել է «միլիոնաւոր տոլարներ» ԱՆՅՍՏԱԿ թիւով: Ըստ երեւոյթին, տասը միլիոն տոլարի շորթումն իսկ այս խաչագողների աւազակախմբին քիչ է թւում…):
Հետեւաբար, յորդոր ենք կարդում բոլոր վայրերի մեր հայրենակիցներին ու յատկապէս միաբաններին՝ դուրս գալ այս բոլոր ապօրինութիւնների գլուխ Գարեգին Բըըը-ի դէմ: Լռելն այսուհետ յանցակցութիւն է:
Գէորգ Եազըճեան
Երեւան, 14 օգոստոսի 2019