Ի՞ՆՉ, Ի՞ՆՉ ԱՍԵՄ…
Posted on September. 1. 2022
Գրեց՝ Ռուբէն Յովակիմեան
(Սեն Ռաֆայել)
«Մի հարցրէք, թէ ի՞նչ կարողէ անելու երկիրը ձեզ համար:
Մտածէք, թէ դուք ինչպէս կարողէք օգտակար լինել ձեր երկրին»:
Ջոն Ֆիցեջրալդ Քեննեդի
Վերոնշեալ խօսքերը՝ արդի խառնիճաղանջ պայմաններում, որ տիրում է մեր աւետեաց երկրի քաղաքական եւ հասարակական միջավայրում, տեղին են եւ ոչ միայն կիրառելի, այլ նաեւ պարտադիր: Ստեղծուել է մի վիճակ, որ այն տպաւորութիւնն է տալիս թէ առողջ մտայնութեան ու բանականութեան համընդհանուր ճգնաժամ է տիրում: Ժխտողականութիւնը դարձել է սկզբունք, մտածելակերպ, մինչեւ իսկ ապրելակերպ: Բոլորը բոլորին հակառակ են ու թշնամի, կիրթ, խոհեմ ու պարկեշտ լինելը կարծես արգելուած է հասարակութեան տարբեր մակարդակներում՝ թէ՛ անհատական, թէ՛ պաշտօնական:
Հայրենի թէ մասամբ սփիւռքի մամուլի մասին դժուար է կարծիք յայտնել՝ սուտն ու կեղծիքը տիրակալ են եւ յաճախ ենք հանդիպում միեւնոյն երեւոյթի հակադիր մեկնաբանութիւնների, որ կառուցողական լինելու ոչ մէկ հակում ունեն եւ նմանւում են իտալական Բրանդոլենի օրէնքի սկզբունքին, իմա՛ որ եթէ սուտը տարածւում է առանց դժուարութեան, ապա այն հերքելու համար պէտք է հսկայական ճիգ գործադրել, որի կողքին կայ հին հայկական ասացուածք, որ որեւէ մէկի մասին տարածուած չարախօսութիւնը նոյնիսկ իրականութեան չհամապատասխանելու դէպքում՝ խոր հետք է թողնում:
Անհնար է հարց չտալ, թէ որքան որ փոքր լինի ստի ու կեղծիքի հետ կապուած յանցանքը՝ ո՞ւմ համար է այն շահաւէտ: Հէնց այնպէս ոչինչ չի լինում մանաւանդ երբ առկայ են քաղաքական հիմունքները, իսկ իշխանութիւն-ընդդիմութիւն յարաբերութիւնները շատ հեռու են տրամաբանական լինելուց եւ շտկելու ոչ մէկ յոյս ու միջոց կայ եւ չի կարող լինել: Որքան որ տարօրինակ թուայ՝ մեր հայրենաբնակների որոշ խաւի մօտ անհատի պաշտամունքի ձգտում կայ, որ թերեւս ենթադրաբար ստալինեան ժամանակների տգեղ բարքերի մնացորդն է, այլ կերպ ինչպէս բացատրել նախախնամութեան պարգեւ՝ տարբեր տրամաչափի ու կարողութեամբ երկիր փրկող խմբերի անդադրում եւ ձանձրալի դարձած վարչապետի հրաժարման կոչերը, եւ արդեօք այդ հրաժարականով է՞, որ բոլոր ծուռ ու կաղ խնդիրները պիտի լուծուեն, կամ իրենք պիտի լուծեն եւ արդեօք այդ գիշատիչները, որ անյայտ է թէ ո՞ւմ կողմից են հովանաւորուած, ունե՞ն ծրագրի նմանուող առաջարկ՝ չեմ կարծում, թաղուել են իրենց ստեղծած սուտ ու կեղծ ոլորանի գիրկը եւ մոլորեալ վիճակ են ապրում, մէկ սուտը միւսով փոխարինելով, եւ դա՛ միայն նախկինների ու ներկաների բախում չէ:
Մէկ բան հաստատուն է որ «քաղաքական» կոչուող այդ խրտուիլակները դէպքերն շահարկելու վարպետ են՝ ունենալով որոշ անբարոյ մամուլի մասնակցութիւնը եւ նեցուկը, երբ բոլոր տեսակի հարուածները թոյլատրելի են եւ անպատիժ:
44-օրեայ դժոխքը համայն հայութեան ողբն էր եւ մնում է այդպիսին, բայց երկար ժամանակ այն ծառայեց անիմաստ եւ զուր շահարկումի բնաբան եւ բազում էին քաջարի հերոսները, որ պատրաստ էին Շուշին ետ բերել վարչապետի աթոռին նստելու պայմանով:
Ինչ ասել «Սուրմալուի» ողբալի պայթիւնից յետոյ առաջացած խաժամուժի զարգացմանը, երբ մամուլի մի տեսակը արբունքի մէջ էր եւ անվրէպ թիրախի ենթակայ ողջ իշխանութիւնը: Ի դէպ յիշեցնեմ՝ նպատակս չէ մէկի կամ միւսի սխալները կոծկել եւ բացայայտել,միայն թէ շատ դժուար է ընդունել ու հաշտուել այն բոբիկ ու տխմար յայտարարութիւնների հետ, երբ ոմանք առաջ են քաշում եւ ցուցադրում այդ պայթումի ռուսական գործակալների մասնակցութեան վարկածը, իսկ ուրիշներ, աւելի հեռատես եւ ուշիմ լինելով, ենթադրում են, թէ այդ աղէտի հեղինակը կառավարութիւնն է՝ թերութիւնները կոծկելու նպատակով: Տխմարութիւնը երբեք սահման չի ունեցել ի սփիւռս աշխարհի եւ ինչու ոչ՝ մեզ մօտ:
Տիրող թոհբոհի պայմաններում երկրի քաղաքական երկնակամարում եղած կուսակցական էժանագին քարոզչութեամբ յագեցած գործելաոճով ընդդիմութեան կողքին մի նոր համաստեղութիւն է յայտնուել, որ մարմնացնում է ոմն Էդգար Ղազարեան: Նա, ըստ մամուլի արձագանքին, երկրի փրկութեան աշխատանքների ոլորտում, նոր մարդ լինելով, նորութիւններ մտցնելու մտադիր է՝ տիրող գաւառական կեցուածքի դիմաց:
Նա այդ նպատակով սեփական նախաձեռնութեամբ եւ ուժերով Հայաստանի անկախութեան հռչակագրի ընդունման օրը, հանրահաւաքի հրաւիրեց ժողովրդին Հանրապետութեան հրապարակում:
Նոյն աղբիւրից ելնելով պարզւում է որ անձը օժտուած է իմացական եւ դիւանագիտական գիտելիքով, ինչպէս նաեւ բարեկիրթ է լեզուի ու բովանդակութեան առումով եւ որպէս բացառութիւն ունի ծրագիր, որ պիտի ներկայացնէի հանրութեան, ուստի յաւակնում է յաջորդ ընտրութիւններին ներկայանալ վարչապետի պաշտօնի թեկնածու՝ չպահանջելով Փաշինեանի հրաժարականը եւ առանց իշխանութիւններին քննադատելու եւ հայհոյելու:
Եթէ այդ բոլորը իրաւ է, ապա այդ է ենթադրեալ ճիշտ իշխանափոխութեան ճանապարհը բարեկիրթ եւ իրար յարգելու պայմանով:
Յուսանք
նորից գարուն կը գայ կը բացուի վարդը․․․եւ մեր ժողովուրդը
կը գտնի իրեն արժանի մթնոլորտը:
26-8-2022
Ռուբէն Յովակիմեան Սեն Ռաֆայել