ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Բարի երեկոյ, սիրելի հեռուստադիտողներ։ Այսօրուայ իմ զրուցակիցն է Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային Ժողովի Պաշտպանութեան եւ Անվտանգութեան մշտական յանձնաժողովի փոխ նախագահ պարոն Արմէն Խաչատրեանը։ Շնորհակալութիւն կը յայտնեմ, պարոն Խաչատրեան, որ մեր հրաւէրը ընդունեցիք։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Ես նոյնպէս շնորհակալ եմ։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Պարոն Խաչատրեան, ամերի- կահայերը, ի շարս ամբողջ աշխարհի հայութեան, իրենց ուշադրութեան կիզակէտը ունին հայկական պետականութիւնը եւ խորը սրտացաւութեամբ կը հետեւին այստեղի զարգացումներուն, եւ ի հարկէ ես բաւականին հեռախօսազանգեր ստացած եմ վերջին մի քանի ժամուան ընթացքին, որ շատ մարդիկ մտահոգուած են թէ ինչ կը կատարուի մայր հայրենիքին մէջ։ Եւ վերջին մի քանի օրերու զարգացումներու լոյսին տակ, երբ հին գողապետականները ռեւանշիզմ իրականացնելու համար նախաձեռնեցին Հայաստանի դէմ պետական հարուածի՝ Coup d’etat-ի եւ բարեբախտաբար ձախողութեան մատնուեցաւ եւ բոլորս ալ ականատես եղանք եւ կը շարունակենք ըլլալ զարգացումներուն։ Դուք ինչպէ՞ս կը գնահատէք իրաւապահ մարմիններու գործունէութիւնը այս առթիւ։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Շնորհակալութիւն հարցի համար։ Իրականում Հայաստանի պետականութեան դէմ ուղղուած միջոցառումները, որոնք նաեւ կառավարւում են դրսի կողմից, որոնց իրականացման համար մեծ ֆինանսական միջոցներ են յատկացւում, հարիւրաւոր, միլիոնաւոր տոլարներ են յատկացւում եւ այդ ռեսուրսները նաեւ Հայաստանի Հանրապետութեան ներսում են գործում, լրատուական կայքեր են, բազմաթիւ լրագրողներ, որոնք ընդգրկուած են կամայ թէ ակամայ այս յանցաւոր գործունէութեան մէջ:
Բաւականին երկար տարիներ են արդէն տեւում, յեղափոխութիւնից յետոյ, յատկապէս 21 թուականից յետոյ ուժգնացաւ, եւ խնդիր է դրուած ամէն կերպ հեռացնել ժողովրդավարական սկզբունքներով ընտրուած իշխանութեանը Հայաստանի Հանրապետութեան։ Ամէն կերպ խնդիր է դրած նսեմացնելու ժողովրդավարական արժէքները, ցոյց տալու, որ մեր նման երկիրը չի կարող ժողովրդավար լինել, հակադրում են ժողովրդավարութիւնը անվտանգութեան հետ։ Սա պարզ երեւում էր այդ քոնթէքսթի մէջ, որ ուզում էին ամբողջ ժողովրդին հրամցնել, որ եթէ ուզում էք ժողովրդավարութիւն, ապա կարող էք կորցնել Հայաստանի Հանրապետութիւնը, ինչը ի հարկէ կեղծ օրակարգ է։
Այս միջոցառումները ուղղուած են Հայաստանի պետականութեան դէմ, այսինքն շատ ու շատ ուժերի առջեւ խնդիր է դրուած, որպէսզի Հայաստանը չլինի ինքնուրոյն, սուվերէն, ինքնիշխան պետութիւն եւ այս ուղղութեամբ անընդհատ փորձեր են կատարւում եւ քաղաքական դաշտում, եւ փողոցում, եւ Ազգային Ժողովի ներսում, եւ ընտրութիւնների ժամանակ։ Անընդհատ փորձեր, փորձեր, ամէն անգամ նոր սցենարներով։ Ինչ որ մի տեղ սցենարը մշակւում է եւ յետոյ սկսում են իրականացնել սցենարը, յետոյ հանդիպում են անյաջողութիւնների եւ մշակում են նոր սցենարներ, եւ այլն, եւ այլն։
Վերջին իրադարձութիւնները, կապուած Բագրատ Գալստանեանի հետ, եւ այդ յանցաւոր խմբի հետ, սա հերթական սցենարն էր մշակ-. ուած, որը պէտք է իրականացուէր մօտ ժամանակներս, այսինքն յեղաշրջում էին պատրաստւում անել, սահմանադրական կարգի խախտմամբ, ոչ օրինական ճանապարհով, բռնութիւններ գործադրելով, նոյնիսկ, ինչպէս դուք տեղեկացաք, մարդկանց կեանքից զրկելու միջոցով, գնդակահարութիւնների, հրդէհների, հրկիզումների միջոցով՝ ամէն կերպ պէտք է փորձէին հասնել իրենց այս յանցաւոր նպատակին եւ իրաւապահ համակարգի աշխատանքի արդիւնաւէտութեան որպէսզի մենք գնահատական տանք, շատ լաւ ինտիքաթոր է այն հանգամանքը, թէ ե՞րբ բացայայտուեց այս յանցաւոր մտադրութիւնը։
Յանցագործութիւնը բացայայտուեց նախա- պատրաստման փուլում, որից յետոյ իրենք պէտք է արդէն անցնէին իրականացման փուլ, յանցափորձ եւ աւարտուած յանցագործութիւն։ Բայց նախապատրաստման փուլում այս ամէնը ի յայտ եկաւ, եւ ոչ թէ յանցափորձի, եւ իրաւապահ համակարգը կարողացաւ կանխել, նախականխել, բացայայտել եւ այս ամէնին քրէաիրաւական որա- կում տալ, յանցագործութիւնների գնահատական տալ, օրէնքով սահմանուած կարգով։
Քննչական մարմինները ամբողջ ուժով աշխատում են։ Քննչական մարմինների հաւաքած ապացոյցները, ի հարկէ վերջնական գնահատականի կʼարժանանան դատարան- ում օրէնքով սահմանուած կարգով, եւ յանցագործութեան մէջ մեղարուող եւ նրանց մեղադրանքը ապացուցուելու դէպքում ի հարկէ կʼենթարկուեն քրէական պատասխանատուութեան։
Մէկ խօսքով ասած՝ իրաւապահ մարմինների աշխատանքը շատ բարձր եմ գնահատում, որովհետեւ այս ամէնը նախականխուեց հենց նախապատրաստման փուլում յանցագործութեան։ Այսինքն ոչ մէկ չտուժուեց, Հայաստանի Հանրապետութեան ոչ մի քաղաքացի չտուժեց այս ամէնից, քաղաքական լիտէրների ուղղութեամբ յարձակումներ չեղան, այսինքն չհասցրեցին դա անել, Հայաստանի Հանրապետութեան տնտեսութիւնը կամ բնականոն կեանքը չխաթարուեց, որեւէ բան տեղի չունեցաւ, եւ ես վստահ էի, որ այսպէս էլ լինելու է, քանի որ Հայաստանի Հանրապետութիւնը վերջին տարիներին բաւականին ուժեղացրել է իր անվտանգային համակարգը եւ մի շարք ռեֆորմներ, միջոցառումներ է իրականացրել։
Ես իմ մէկ այլ խօսքում ասել եմ, որ հիմա այնպիսի ժողովրդավարական այս պայմաններում համակարգեր են գործում, որոնք շատ արագ արձագանգում են ախտածին միջավայրին եւ դուրս մղում պետութեան գործընթացների մէջից եւ նաեւ քրէաիրաւական դրսեւորում իրականացնում այդ ախտածին միջավայրի հանդէպ։ Այսինքն ինստիտուցիոնալ ինստիտուտներ են ստեղծուել, աշխատում են, որոնք իրենց առջեւ դրած խնդիրը առանց ցուցումների, առանց ինչ որ քաղաքական ուղղուածութիւնների, յայտնաբերում են պետութեանն ուղղուած հանցագործութիւններ անկախ միաւորում են եւ իրենց առջեւ դրած գործառոյթները, պարտականութիւնները կատարում են։
Օրինակ, բոլորս գիտենք, որ ազգային անվտանգութեան ծառայութիւնում կայ սահմանադրական կարգի դէմ ուղղուած յանցագործութիւնների գլխաւոր վարչութիւն, որի բուն խնդիրն էլ հենց դա է, կանխի, նախականխել սահմանադրական կարգի դէմ ուղղուած յանցագործութիւնը։ Սա օրինակի համար բերում է, ի հարկէ ծառայութիւնում բաւականին աքթիւ ներգրաւուած է այս ամէն ինչի մէջ եւ գնահատում եմ շատ բարձր մեր իրաւապահների աշխատանքը։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Արդեօ՞ք չափազանցութիւն պիտի ըլլայ Հայաստանի քաղաքացիներու կողմէ նոյնպէս եւ արտերկրի հայութեան կողմէ, որ այս նորագոյն զարգացումը եւ հայկական պետականութիւնը ամբողջ աշխարհի առջեւ փաստեց իր գործունակ եւ արդիւնաբեր ըլլալը, արդեօք չափազանցութիւնը պիտի ըլլայ այս առաջին ռաունտը հռչակել հայկական պետականութիւնը որպէս յաղթական ընդդէմ օտարերկրեայ գործակալութիւններուն․ ըստ լաւատեղեակ աղբիւրներուն, բազմաթիւ գործակալութիւններ համատեղ գործակցած են այս պետական յեղաշրջումը իրականացնելու եւ սահմանադրութեան կարգը խախտելու։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Մենք, այո, ոչ միայն այս դէպքով, այլ նաեւ նախկին դէպքերով էլ կարող ենք այսպէս ասած ձեր նշածով հռչակել որ Հայաստանի Հանրապետութիւնը կայացած պետութիւն է իր ամբողջ անվտանգային համակարգով։ Եւ ամենակարեւորը՝ ժողովրդավար երկիր է եւ նաեւ անվտանգային համակարգի ձեւաւորումը համապատասխանում է այսօր ժողովրդավար բոլոր երկրների գոյութիւն ունեցող անվտանգային համակարգին, ինչը ամենաառաջատարն է, ամենաարդիւնաւէտն է, ինչը բաւականին լաւ է աշխատում եւ ես կասկած էլ չունէի, որ այս յանցագործութիւնը այսպէս բացայայտուելու է։
Այո դուք ճիշդ էք ասում, որ տարբեր գործակալական ցանցերի միջոցով է սա կազմակերպուել, իմ կարծիքն է անձնական, քննութիւնը դեռեւս ցոյց կը տայ, բայց կարծիքս ձեւաւորւում է նրանից, տեսէք, սրբազան կոչուածը, Վազգէն (Բագրատ) Գալստանեանը կոնկրետ հրահանգներ է տալիս, թէ ինչպէս պէտք է տիվերսիոն գործողութիւններ իրականացուեն Հայաստանում, ոնց պիտի գնդակահարեն, որտեղ պէտք է մեքենաներ պէտք է վառուեն։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Այսինքն մէկ խօսքով կատարեալ Էֆ.Էս.Պէ. էին։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Ես հիմա նշեմ՝ որտեղ պէտք է մեքենաներ վառուեն, որտեղ պէտք է չգիտեմ ինչ ծխաբեր նիւթեր օգտագործեն, ոնց պէտք է խմբեր կազմեն, ամէն խումբը ինչ թաքթիքական, մարտավարական խնդիրներ պէտք է լուծի եւ այս ամէն ինչի հրամանատարը իրեն սրբազան կոչող, հոգեւորական է, դուք պատկերացնո՞ւմ էք։
Պա՞րզ է, չէ, որ հոգեւորականը անցել է որոշակի այսպէս կոչուած դասընթացներ, որոշ փրոֆեսիոնալ կազմակերպութիւններում, ես կարծում եմ դա օտար կազմակերպութիւններում եւ վերապատրաստուել է, նրան պատրաստել են պետութեան դէմ ուղղուած թեռորիստական, ահաբեկչական գործողութիւններ անելը, թաքթիքական հնարքներ կիրառելու գիտելիքներ են տուել եւ այդ ամբողջ ձայնագրութիւնը վկայում էր դրա մասին։ Եւ երբ որ նա արդէն այդ յանձնարարութիւնները տալիս էր, երեւում է որ չէր կարող հոգեւոր հայրը, այսպէս կոչուած, նման գիտելիքներ ունենայ տիվերսիոն գործողութիւններ իրականացնելու համար։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Շնորհակալութիւն։ Բազմաթիւ հայեր արդարացի կերպով կʼակնկալեն որ այս ձերբակալութիւններու շարքը շարունակուի, որովհետեւ ամբողջական չէ ներկայ ձերբակալութիւններու շարքը, թէկուզ բարձր գնահատելի է, բայց ամբողջական չէ։ Բազմաթիւ սրտացաւ հայեր, եւ ամերիկահայութեան շարքերէն ներս, եւ հայրենիքէն ներս եւ սփիւռքեան այլ գաղթօճախներէն ներս, որոնց հետ ես կապի մէջ եմ, մտահոգութիւն կը յայտնեն, որ յանկարծ այս բացայայտման գործընթացը կիսատ չմնայ։ Ի՞նչ է ձեր կեցուածքը։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Այո, դուք ճիշդ էք, եւ մեր իշխանութեանը, կառավարութեան ամենամեծ մեղադրանքը հանրութեան կողմից երեւի դա է, որ հանրութիւնը շատ է մեզ մեղադրում, որ այն անձինք, հանրութեան համար յայտնի, ովքեր մեծ հարստութիւն են կուտակել ապօրինի կերպով Հայաստանի Հանրապետութիւնում իրենց իշխանութեան օրօք, բռնութիւններ են կիրառել, հազար ու մի անօրինականութիւններ են իրականացրել, եւ ինչի հետեւանքով երկիրը բաւականին յետ է մնացել իր բնականոն զարգացումից, եւ ինչը ակնյայտ դարձաւ շատ ու շատ իրադարձութիւններով։
Այո, մեզ մեղադրում են որ ինչո՞ւ այդ մարդիկ դեռեւս ազատութեան մէջ են, դեռեւս ամբողջապէս նրանց գոյքը խլուած չէ, եւ այս մեղադրանքը ի հարկէ շատ հասկանալի է եւ ինչ որ տեղ օպյեքթիւ մեղադրանք է։
Բայց տեսէք՝ ի՞նչ ունեցանք մենք 20-19 թուականից յետոյ։ Մենք 20 թուականին ունեցանք սարսափելի պատերազմ, քորոնավիրուս։ 21 թուականին մենք ունեցանք քաղաքական մեծ ցնցումներ, այս նոյն ուժերը երկրում շատ մեծ ցնցումներ ստեղծեցին, ինչի պատճառով իշխանութիւնը գնաց ընտրութիւնների եւ քաղաքական ընտրութիւններ։ 21 թիւը նաեւ յարձակումներ Ատրպէյճանի կողմից, եւ ընտրութիւններից մի քանի օր առաջ, Սեւ Լճում, Սիւնիքում, Գորիսի մօտակայքում Ատրպէյճանը անցաւ յարձակման եւ մեր թերիթորիայի մի մասը գրաւեց, ինչը ի հարկէ իրականօրէն ազդեց ընտրութիւնների արդիւնքների վրայ։ Բնական է որ պէտք է ազդէր։ 22 թիւ եմ գալիս։ 22 թուական. Յարձակում՝ Սիւնիքի, Վայոց Ձորի, Ջերմուկի, Վարդենիսի ուղղութեամբ, տարածքների գրաւում Ատրպէյճանի կողմից, զոհեր, 200ից աւելի զոհ տուեց Հայաստանի Հանրապետութիւնը։ Այսինքն լուրջ պատերազմական վտանգ եւ–13 14 Սեպեմբերին լուրջ պատերազմական գործողութիւններ գնացին, ինչը ընդհատուեց Սեպտեմբեր 15ին։ Եւ դրանից յետոյ էլ բաւականին դժուար վիճակ։ 22 թուական դեկտեմբերին Արցախի, Լեռնային Ղարաբաղի ճանապարհը փակուեց, Լաչինի միջանցքը, պլոքատա սկսուեց, դա լուրջ խնդիր էր Հայաստանի Հանրապետութեան համար։ 23 թիւ եմ գալիս՝ Սեպտեմբեր՝ Պլոքատան ձգուեց մինչեւ Սեպտեմբեր, Սեպտեմբերին յարձակում Լեռնային Ղարաբաղի բնակչութեան վրայ, բռնի տեղահանում, էթնիկ զտում, 100 հազարից աւելի բռնի տեղահանուածների դիմաւորել Հայաստանի Հանրապետութիւնում, նրանց տեղաւորել, սոցիալական, կենցաղային հարցեր հոգալ, 100 հազար բնակիչը մեր փոքր 3 միլիոնանոց երկրի համար բաւականին լուրջ ցնցում կարող է առաջացնել, բայց շնորհակալութիւն եւ մեր պետական կառավարման համակարգին ե՛ւ համայնքներին ե՛ւ մեր ժողովրդին, որ այսպէս շատ լաւ ընդունեցին մեր Լեռնային Ղարաբաղի հայրենակիցներին եւ մի օր, երկու օր նոյնիսկ նրանք դրսում չքնեցին, այդ ամէնը լուծուեց, բաց երկնքի տակ մարդ չմնաց, նոյնիսկ այն առաջին օրերին։ Դա 23 թիւ արդէն եկանք։ 24 թիւ՝ այդ ամբողջ էթնիկ զտումների արդիւնքում Հայաստանում արդէն բնակութիւն հաստատած ժողովրդի սոցիալական խնդիրների լուծում, այդ բոլոր ամէն ինչի բեռ եւ 25 թիւ, որը որ խաղաղութեան պայմանագրին ուղղուած միջոցառումներ են։
Այսինքն 20 թուականից մինչեւ այսօր մենք մի տարի չենք ունեցել, որ հանգիստ ռեժիմով մեր կառավարական խնդիրները լուծենք։ Այսինքն մեղադրանքը, որ հնչեցւում է իշխանութիւնների հասցէին, որ ինչու այդ բոլորը շատ արագ չի արուել, մարդիկ ինչու ապօրինի գոյքից չեն զրկուել, եւ այլ, եւ այլ, դրա համար ժամանակ էր պէտք, եւ պարզուեց բաւականին երկար ժամանակ, որ այդ ինստիտուտները ստեղծուեն, այս հակակոռուպցիոն դատարանները, քննչականները, օփերաթիւ մարմինները, ապօրինի գոյքի բռնագանձման այդ ծառայութիւնները, քատրերը պատրաստուէին, որպէսզի ամէն ինչը արուէր օրէնքով, իրաւական դաշտում եւ ոչ մի ռեփրեսիա չպէտք է տեղի ունենար, որովհետեւ եթէ մենք դա անէինք ռեփրեսիւ միջոցներով, դա արդէն մենք չէինք կարող ասել, որ մենք ժողովրդավար երկիր ենք։ Մենք ուղիղ կը հակասէինք մեր արժէքներին, սկզբունքներին եւ ժողովրդավարութեանը։Լաւ է ուշ, եւ իրաւական ու օրէնքով սահմանուած կերպով։ Ինչը հիմա ասեմ ձեզ, արդէն հունի մէջ է ընկել, եւ բաւականին շատ լաւ այս մեխանիզմը աշխատում է։
Նաեւ ասեմ ձեզ այս բոլոր ապօրինի գոյքերը, խնդիրները, կոռուպցիոն թեմաները, փաստերը որոնք կան հաստատ իրաւական գնահատական է ստանալու եւ արդէն ստանում են, արդէն մեր ստեղծած մարմինների միջոցով։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Շնորհակալութիւն յստակեցման համար, որ ռեփրեսիայի տարբերակով կը մերժէիք հայկական պետականութիւնը առաջնորդուի, որովհետեւ իր նուիրուածութիւնը կամ վճռական որոշումը որ ոչ մի կերպ չշեղի ժողովրդավարական համակարգէն, դա շատ կարեւոր տեղեկութիւն է հանրութեան համար, որովհետեւ հին ռեւանշիստականները, ըստ երեւոյթին, բաւականին գործունեայ են այդ ուղղութեամբ, ապակողմնորոշում իրականացնելու եւ մարդկանց համոզելու, որ տեսէք, տեսէք, Փաշինեանի կառավարութիւնը իրականութեան մէջ մեր մարդիկ են, դրա համար մենք չենք պատժւում։ Ի՞նչ կʼըսէիք։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Հետաքրքիր հիմնաւորում էր։ Տեսէք, կառավարութիւնը երբ ձեւաւորուեց, Նիկոլ Փաշինեանը դարձաւ վարչապետ, առաջին յայտարարութիւններից մէկը որ արեց, դա էր, որ քատրային ջարդ չի լինելու, ովքեր ուզում են ծառայել Հայաստանի Հանրապետութեանը, կը ծառայեն, ովքեր լաւ մասնագէտներ են, կը մնան իրենց տեղերում, որեւէ քաղաքական ուղղուածութիւնից ելնելով ռեփրեսիաներ չեն լինելու, քատրային ջարդեր չեն լինելու, եւ այդ խոստումը պահեց վարչապետը։
Բայց ընթացքում մենք տեսանք որ սապոթաժներ են նաեւ իրականացւում մի շարք համակարգերում եւ մարդիկ կային, որ ամէն ինչ անում էին, որ այդ համակարգերը չաշխատուէր եւ ստիպուած արդէն այդ մարդկանց հնարաւորինս հեռացրել են այդ համակարգերից եւ ընդունել են նոր մարդիկ, ովքեր փրոֆեսիոնալ են, կարող են աշխատել եւ այլն, վերանայուել են աշխատավարձերը, որտեւ սա էլ լուրջ խնդիր էր։ Նախարարների, փոխ նախարարների աշխատավարձերը, որովհետեւ մարդը պէտք է սոցիալապէս ապահովուած լինի եւ շուկայում գոնէ իր աշխատանքի վարձավճարից շատ չտարբերուի պետական ափարատում աշխատելը։
«Մենք չենք պատժում, որովհետեւ կառավարութեան մէջ շատերը մեր անդամներն են». հա՞, այդ բնորոշումը։ Հետաքրքիր բնորոշում է, բայց պէտք է ասեմ որ՝ ոչ, այն մարդիկ ովքեր աշխատում են, կապ չունի որ ժամանակահատուածից են իրենք այդ պաշտօնները զբաղեցնում, ինչպիսի քաղաքական հայեացքներ ունեն, ովքեր լաւ են աշխատում, մնում են, աշխատում են։ Ովքեր ոչ՝ վատ են աշխատում, փրոֆեսիոնալ չեն, նրանք չեն աշխատում ու չեն աշխատելու։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Մէկ այլ հարց կը լլկէ հայութեան միտքը, թէ ինչո՞ւ այս ռեւանշիստական կեղծ ընդդիմութիւնը, որ ոչ մի հաւատարմութիւն չունի հայկական պետականութեան հանդէպ, կը շարունակէ Ազգային Ժողովէն ներս իր աւերիչ աշխատանքները կատարել եւ անպատժելի մնալ։ Ի՞նչն է այս խնդրի ելքը։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Տեսէք, եթէ մեր իշխանութիւնը ժողովրդավար չլիներ, եթէ մենք ընտրութիւնները արդար, ազատ չիրականացնէինք, հաստատ այս ընդդիմութիւնը չէր լինելու։ Այսօր որ իրենք Ազգային Ժողովում են, երկու այդ խմբակցութիւնները «Հայաստան» եւ «Պատիւ Ունեմ», դա հենց մեր իշխանութեան հաշուին են իրենք այդտեղ։ Այսինքն մենք ամէն ինչ արել ենք որ ընտրութիւնները արդար եւ ազնիւ լինեն, ինչի արդիւնքում յայտնուել են……
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Ներողութիւն։ Իրենք արդար կերպով այդքան ձա՞յն հաւաքեցին, թէ ընտրակաշառքներով։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Ընտրակաշառքի փաստեր շատ շատ են եղել։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Ուրեմն ատիկա մեզի կը բերէ յաջորդ կարեւոր հարցին։ Արդեօք Հայաստանի Հանրապետութիւնը պիտի թոյլատրէ՞ յաջորդ ընտրութիւններուն եւս մէկ անգամ ընտրակաշառքով այս կեղծ ընդդիմութիւնը վերընտրուի։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Իմ կարծիքով այսօրուայ ընդդիմութիւնը չի լինելու յաջորդ Ազգային Ժողովում, ուղղակի չի լինելու, որովհետեւ, լաւ, ապատեղեկացրին ժողովրդին, ինչ որ բաներով խաբեցին, ինչ որ մի կերպ ձայներ ստացան եւ եկան Ազգային Ժողով, բայց մենք տեսանք այս 5 տարին իրենք ինչով էին զբաղուած։ Իրենք զբաղուած են սապոթաժ անելով։ Ոչ մի բովանդակային քննարկում։ Հազարից մէկ բովանդակային ինչ որ օրէնքների վերաբերեալ քննարկում։ Ոչ մի բովանդակային քննադատութիւն մեր հասցէին, արմատական ընդդիմութիւն էր, որի նպատակը օտարերկրեայ կապիտալի պաշտպանութիւնն էր, օլիկարխների կապիտալի պաշտպանութիւնը։
Իրենք խօսում են եւ բոցավառւում են այն դէպքերում եւ բոցաշունչ բաներ են ասում, ելոյթներ են ունենում այն դէպքում, երբ որ ինչ որ մի օլիկարխի շահերին կպնում են կամ երբ որ ինչ որ մի ռուսական կապիտալի հետ ինչ որ խնդիր է լինում, այ այդտեղ իրենք շատ աքթիւանում են եւ բոլոր միջոցները կիրառում են։ Եւ սա, այս ամէնը մեր ժողովրդի համար տեսանելի են։
Բայց այս պայմաններում ամենավտանգաւոր հանգամանքը այն է որ մեր ժողովրդին փորձում են ապատեղեկացնել, ապատեղեկատուութիւն մատուցել մեր ժողովրդին։ Ես որ ասում եմ ժողովուրդ, դա նաեւ վերաբերւում է սփիւռքի մեր հայրենակիցներին, ես զգում եմ որ սփիւռքում, նաեւ Միացեալ Նահանգներում, Ռուսաստանի Դաշնութիւնում հայրենակիցները բաւականին ապատեղեկացուած են, հետեւում են միայն այս ֆէյսպուքներին, այս կեղծ լրատուամիջոցներին, որոնք Հայաստանի Հանրապետութեան պետականութեան հետ կապ չունեն, հնարաւորինս այն գործիքներն են որոնցով աշխատում են մեր երկրի դէմ, հետեւում են դրան եւ ապատեղեկացւում են։
Իմ ընկերները, իմ հարազատները այսօր, օրինակ Լոս Անճելըսում են, ես ընկերներ ունեմ, որոնք կատաստրոֆիկ չեն պատկերացնում թէ ինչ է կատարւում Հայաստանի Հանրապետութիւնում ու շատ սխալ կարծիքի են մեր իշխանութեան եւ կատարուող իրադարձութիւնների վերաբերեալ եւ հնարաւորութիւն էլ չի լինում, որ բացատրես, նստես, ցոյց տաս իրենք հասկանան որը որից յետոյ է։ Այ սա շատ մեծ վտանգ է, որ սպառնում է ազգային անվտանգութեանը։
Ապատեղեկացուած քաղաքացին վտանգաւոր երեւոյթ է։ Երբ որ քաղաքացին ապատեղեկացուած է լինում եւ իր որոշումներն էլ կայացնում է ժողովրդավար երկրում ապատեղեկացուածութեան հիման վրայ եւ հնարաւոր է երկիրը էդ վիճակից ելնելով տանեն դէպի անդունդ եւ ոչ թէ դէպի ապագայ։ Հետեւաբար սա լաւ, այս գործիքակազմը օգտագործում են մեր երկրին դէմ ուժերը, շատ լաւ օգտագործում են։ Այսօր լրատուամիջոցների 70-80 տոկոսը Հայաստանի դէմ մղուող պայքարի գործիքներ են։ Այո, հիպրիտային պատերազմ։ Լրագրողներ ունենք, որոնք լրագրողներ չեն, ուղղակի աքթիվիսթներ են, փող են ստանում, որպէսզի հնարաւորինս սեւացնեն, կեղծ տեղեկութիւններ տարածեն։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Չէ, ներողութիւն, ես պիտի չընդունէի իրենց կոչել աքթիվիսթ, որտեւ աքթիվիզմը կը նշանակէ նուիրուած անձնաւորութիւն, որ ջատագով է ինչ որ բարի գաղափարի համար։ Իսկ այս սրիկաները, կը ներէք, բառապաշարը պիտի օգտագործեմ ճիշդ ձեւով, այս մարդիկ, այս տզրուկները ոչ աքթիվիսթ են, ոչ ժուռնալիստ, այլ կրանթակեր գործակալներ են։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Գործակալներ են, այո, նրանք գործակալներ են։ Կրկնում եմ, կամայ թէ ակամայ։ Շատ քչերն են որ չեն գիտակցում ինչ են անում։ Մեծ մասը գիտակցում է՝ իրենք ինչ են անում, ինչի մէջ են։ Եւ բաւականին լուրջ վնաս են հասցնում մեր հանրային դաշտում մթնոլորտի, մարդկանց խաղաղ ընկալումների այդ պրոցեսների վրայ։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Պարոն Խաչատրեան, թոյլ տուէք յետադարձ ակնարկ ընենք քիչ առաջուայ մեր զրոյցի վրայ, երբ մենք շօշափեցինք ընտրակաշառքների մասին։ Բազմաթիւ ամերիկահայեր եւ հայրենի մեր քաղաքացիներ արդար կերպով կʼակնկալեն որ օրուան իշխանութիւնները այնպիսի օրէնքներ մշակեն որ ընտրակաշառք իրականացնող մարդիկ հետեւանքի արժանանան։ Հաշուեպահանջութեան, պատասխանատուութեան արժանանան։ Եթէ օրէնքը մնայ այն ինչ մակարդակին է, ըստ երեւոյթին շատերը կʼըսեն ընտրակաշառք կատարողները պիտի էլի շարունակեն ընտրակաշառքի իրենց գործելաձեւը։ Ի՞նչ կʼըսէիք։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Այո, ընտրակաշառքը եւ ընտրութիւնները կեղծելը… կեղծելու մի ձեւ է ընտրակաշառքը։ Բարոյական տեսակէտից որ նայենք, մեծագոյն մեղք է, երբ որ մարդկանց ձայները կեղծւում են, եւ ասում են պետութիւնը մի ուղղութիւնից կարող է շեղուի մի այլ ուղղութեամբ գնայ։
Ընտրակաշառքի համար բաւականին խիստ քրէական պատասխանատուութիւն կայ նախատեսուած։ Այն համարւում է ծանր յանցագործութիւն։ Եւ թոյլ է տալիս որպէսզի հենց յանցագործութիւնը յայտնաբերելու պահից սկսած կալանաւորում իրականացուի որպէս խափանման միջոց։
Նախորդ 21 թուականի ընտրութիւններին մի շարք նման դէպքեր եղել են ընդդիմութեան կողմից ընտրակաշառքներ բաժանելու։ Անմիջապէս արձագանգ եղել է, կալանաւորուել են, այնուհետեւ ազատազրկման ձեւով պատիժներ են կրել։ Բաւականին խիստ է պատիժը, բայց ընդունում եմ որ կարելի է վերանայել, եւս աւելի խստացնել այս մեխանիզմը։
Ամէն դէպքում միայն մեխանիզմը խստացնելով, պատիժը խստացնելով հարցը ամբողջապէս չես լուծի։ Պէտք է դա նպաստող, ծնող պատճառներն էլ վերացնես որպէսզի չգայ այդ հանգամանքին։ Վերջիվերջոյ ամէն ընտրողի մօտ մի ոստիկան չենք կարող տանել, որպէսզի ինքը հսկի որ ընտրակաշառք չտան, կամ ինքը չտայ, եւ այլ, եւ այլ։ Նաեւ հանրային մտածելակերպի մէջ փոփոխութիւն պէտք է լինի։ Օրինակ Միացեալ Նահանգներում, կամ զարգացած երկրներում որ տանես մէկին ընրակաշառք տաս, ինքը խիստ կը զարմանայ եւ կը վիրաւորուի, որ նման բան ես առաջարկում, որ դու իրեն առաջարկում ես իր ապագան, իր սերունդների ապագան խորտակել, ինչ որ 100 կամ 500 տոլարի համար։ Նա հաստատ դատի կը տայ քեզ եւ սա մենք պէտք է սերմանենք մեր բնակչութեան մէջ, որպէսզի այս իշխանութիւնը չլինի, ինչպիսի իշխանութիւն էլ գայ, առյաւէտ ընտրակաշառքը դուրս գայ մեր հանրային մտածելակերպից։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Պարոն Խաչատրեան, ժամանակի սղութեան պատճառով, երեք հարցերը պիտի խնդրէի հակիրճ պատասխանէիք, պայմանով որ յետագային աւելի կրնանք խորանալ, զրոյցը շարունակելով։ Ինքնիշխանութեան եւ պաշտպանութեան ի՞նչ մակարդակի է այսօր Հայաստանի Հանրապետութիւնը։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Ես փորձեմ կարճ եւ համառօտ։ Երբեւէ Հայաստանի Հանրապետութիւնը այսքան ինքնիշխան, սուվերեն չի եղել։ Երբեւէ։ Երբեւէ չի եղել որ մեր հայրենիքը լինի Հայաստանը, եւ երկիրը, պետութիւնը լինի Հայաստանի Հանրապետութիւնը եւ այսքան մենք անկախ լինենք բոլորից։ Ինչքան էլ դժուարութիւններ կան հիմա, բայց մենք մեր որոշումները մենք ենք կայացնում, մեր որոշումները մենք ենք իրականացնում, որեւէ մէկի ածանցեալը չենք, որեւէ մէկի ֆորթ պոստը չենք։ Այսօր Հայաստանի Հանրապետութիւնը ինքնաշխատութեամբ եւ սուվերենութեամբ ամենաբարձր մակարդակի վրայ է, քան երբեւէ եղել է մի 600 տարուայ մէջ։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Շնորհակալութիւն։ Յաջորդ հարցը՝ տարածաշրջանային եւ կլոպալ, միջազգային մակարդակի վրայ, ի հարկէ բոլորս ալ գիտենք որ աշխարհաքաղաքական խոշոր ցնցումներէ կʼանցնի ամբողջ մարդկութիւնը, ներառեալ տարածաշրջանի պետութիւնները, անշուշտ Հայաստանը ներառեալ, արդեօք այս ներկայ իրավիճակի մէջ որո՞նք են ամենախրթին մարտահրաւէրները եւ Հայաստանի Հանրապետութիւնը ի դիմաց այդ մարտահրաւէրներուն արդեօք ինչպիսի ատակութեամբ կը նաւարկէ։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Շնորհակալութիւն։ Պէտք է ասեմ որ Հայաստանի Հանրապետութեանը յաջողուել է այս վերջին տարիներին խուսանաւել մի շարք աղէտներից, մի շարք։ Այս պահի դրութեամբ այդպիսի էքզիստենցիալ աղէտներ մենք չունենք, ինչ ունէինք 5 տարի առաջ, 4 տարի առաջ, 3 տարի առաջ։ Այո, մենք ունէինք լուրջ խնդիրներ, բայց այդ խնդիրները էապէս մարուած են՝ ճիշդ արտաքին քաղաքականութեամբ, ներքին քաղաքականութեամբ, երկրի հզօրութիւնների աւելացմամբ։ Այս պահին մարուած են, բայց ի հարկէ մարտահրաւէրները միշտ կան։
Թիւ 1 մարտահրաւէրը այս պահին ես տեսնում եմ աշխարհաքաղաքական փրոցէսները Հայաստանի շուրջ պատերազմական իրադրութիւններով, ցնցումներով, օրինակ Իրան-Իսրայէլ պատերազմ, եւայլն։ Այս ամէն ինչը հնարաւոր չէ կանխատեսել թէ ինչքան կը տեւէր, ոնց կը տեւէր, բայց ամէն ինչը որ կʼազդէր Հայաստանի Հանրապետութեան համար ռիսքեր կը ստեղծէր անվտանգային, միանշանակ։ Եւ երկրորդը, շատ կարեւոր է հայ-ատրպէյճանական խաղաղութեան պայմանագրի կնքումը, շատ կարեւոր։ Թուրքիայի հետ յարաբերութիւնների կարգաւորումը։ Յարաբերութիւնները հարեւանների հետ կարգաւորելը եւ դա մեր առաջնային խնդիրներից է, որը որ կարծում եմ յաջողութեամբ կը պսակուի այս գործընթացը։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Վերջին հարցում. Հայաստանի անկախացումէն ասդին՝ 1991 թուէն, Հայաստանի Հանրապետութիւնը ունեցած է չորս իրերայաջորդ վարչակազմեր, սակայն դժբախտաբար մինչեւ այսօր համակարգուած հայրենադարձութեան արշաւ կամ աշխատանքներ չեն սկսած, ի դժբախտութիւն ամբողջ հայ ազգին, առնուազն առաջին երեք նախագահական վարչակազմերը այս հիւանդագին չյայատարարուած հիւանդագին մօտեցումը որդեգրած էին սփիւռքահայութեան հանդէպ, խօսքս դասական սփիւռքի մասին է, ոչ թէ նոր սփիւռքի։ Նոր սփիւռքը արդէն քաղաքացի է Հայաստանի, արդէն տէրն ու տիրականն է, որեւէ ժամանակ կրնայ վերադառնալ եւ իր քաղաքացիական իրաւունքներուն վերատիրանալ եւ պարտականութիւնները վերստին շարունակէ։
Ընդհանրապէս, յատկապէս առաջին երեք նախագահական վարչակազմերը դասական սփիւռքին խորապէս վիրաւորած են, ըսելով որ դուք տուէք, բայց մի խառնուիք, բայց երբեք երբեք չեն աշխատանք տարած, անկեղծ, սրտաբաց աշխատանք տարած, որ այդ մարդկանց ովքեր թափառաշրջիկ են եւ իրենց խորքին մէջ մեծ վէրք կայ մայր Հայաստանի հովանիին տակ չեն ապրիր, այդ մարդկանց որեւէ ձեւով լուրջ հրաւէր, խրախուսանք չէ եղած, որ հայրենադարձութիւն իրականանայ։ Ի՞նչ կʼըսէիք։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Սփիւռքի դերը, ձեր ասած դասական սփիւռքի դերը՝ շատ մեծ է մեր Հայաստանի Հանրապետութեան զարգացման, տնտեսական հզօրացման գործում։
Մենք պէտք է ասեմ հետեւեալը. Հայաստանի Հանրապետութիւնը 3 միլիոն բնակչութիւն ունի, 3ից մի քիչ աւելի մարդ է, 3 միլիոն բնակչութիւնը այս տարածաշրջանում լուրջ բնակչութիւն չի, երբ որ մի հարեւանը ունի 90 միլիոն, միւս հարեւանը 100 միլիոն, էն մէկը չգիտեմ, արդէն 10.5 միլիոն Ատրպէյճանը։ Մենք տեմոկրաֆիկ խնդիր ունենք։ Եւ լուծումը լաւագոյն այն է, որ մեր հայ ազգի ներկայացուցիչների մէջ սփիւռքի՝ դասական կը լինի, թէ նոր գնացածներ, ամէն մի պայման ստեղծենք, որ գան Հայաստանի Հանրապետութիւնում ապրեն, արարեն։
Բայց դրա համար պէտք է պայմաններ լինեն։ Իրենք պիտի վստահ լինեն որ Հայաստանում իրենք ապահովուած են, որ իրենց իրաւունքները ամբողջութեամբ ապահովուած են, Հայաստանը խաղաղ երկիր է, վաղը պատերազմ չի սկսելու, սա շատ լուրջ ազդում է մեր սփիւռքի ներկայացուցիչների որոշումների վրայ, եւ հենց այդ ուղղութեամբ, հենց խաղաղութեան պայմանագիրը կնքուի, հենց մենք վստահ ասենք որ սիրելի սփիւռքահայեր, մեր երկիրը ինքնիշխան է, ժողովրդավար է, անվտանգ է, ինչքան կարողանում էք եկէք, մենք մինչեւ 10 միլիոն տեղ ունենք այս երկրում տեղաւորելու։
Մեր երկիրը հանգիստ կարող է լինել 10 միլիոն բնակչութեամբ, որեւէ ռեսուրսի խնդիր չկայ։ Մեր երկրի 90 տոկոսը ազատ է, անմշակ է, չի օգտագործւում, այնքան ազատ ռեսուրսներ ունենք, որ անպատկերացնելի է։ Մեր երկիրը իրականում դրախտ է։ Էս դրախտավայրը, ես վստահ եմ, որ մեր սփիւռքը գալու է, շէնացնելու է, ապրելու է մեր հետ միասին։ Եւ դրան շատ քիչ, կարճ ժամանակ է մնացել, ինձ թւում է։ Կարեւորը մեր ռազմավարական խնդիրը, անվտանգային լուծենք, մնացածը կʼընկնի իր տեղը։
ԱԲՕ ՉԱՓԱՐԵԱՆ. Սիրելի հեռուստադիտողներ, ըստ երեւոյթին մենք ոչ միայն ականատեսն ենք, այլ մասնակից աշխատակիցներն ենք բոլորս ալ, կապ չուն թէ աշխարհի որ ծայրամասին կայք հաստատած ենք, բոլորս ալ գործընկերներ ենք, որովհետեւ Հայաստանի համար այս ժամանակահատուածին պատմական նոր էջ կը բացուի եւ Հայաստանը ըստ երեւոյթին բռնած է իսկական անկախութեան ճանապարհը։
Եթէ մենք կʼուզենք անկեղծ ըլլալ իրարու հետ, Հայաստանի Հանրապետութիւնը 1991 -էն մինչեւ վերջին ժամանակները իրականութեան մէջ այդքան ինքնիշխան չէ, այդքան անկախ չէ։ Ի՞նչ կը նշանակէ, որ երբ որ Զուարթնոց օդակայան մէկը կը ժամանէ եւ իրենց կը դիմաւորէ մէկ այլ պետութեան ներկայացուցիչը որպէս սահմանապահ զօրք, բայց հիմա արդէն մեր հայկական պետականութիւնը ունի հայ սահմանապահ զօրքեր, ովքեր ձեզի, իրենց ընտանիքի անդամ որպէս կը դիմաւորեն, շատ մեծ դրական զգացում ստեղծելով բոլորիս մէջ։
Ուրեմն ես բազմիցս բարձրաձայնած եմ այն միտքը, որ 2020ի 44օրեայէն ետք ես ականատես եղայ ծլարձակումին, Նոր ոսկեայ սերունդին՝ ի հայրենի եւ ի սփիւռս աշխարհի, առանց տարիքի խտրականութեան։ Մէկը կարող է 8 տարեկան ըլլայ, ուրիշ մը՝ 88 տարեկան ըլլայ։ Ոսկէ սերունդը, ըստ երեւոյթին ես սխալուած չեմ, այսօր, յանձինս պարոն Խաչատրեանին, մենք ականատես եղանք եւս մէկ անդամի այն ոսկէ սերունդին։ Ուրեմն, թոյլ տուէք որ անբուժելի կամ անուղղելի լաւատեսութեամբ ըսեմ՝ Հայաստան, երկիր անսահմանափակ կարելիութիւններու։ Պիտի խնդրեմ որ պարոն Խաչատրեանն ալ, եթէ կը փափաքի, ուղիղ պատգամով մէկ երկու րոպէ ինքն ալ ձեզի հետ սրտբաց զրոյց ունենայ։
ԱՐՄԷՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ. Սիրելի հայրենակիցներ, ես վստահ եմ որ բոլորդ շատ շատ հայրենասէր էք, շատ։ Բայց ես ուզում եմ, որ դուք առաւել սիրէք պետութիւնը, Հայաստանի Հանրապետութիւնը, որովհետեւ եթէ մենք պետութիւնը չսիրեցինք, մենք հայրենիք չենք ունենալու։ Կամ հայրենիքի մասին յիշելու ենք արցունքներով, եւ տխուր երաժշտութեան ներքոյ։ Պետութիւնից առաւել սրբութիւն եւ առաւել թանկ բան գոյութիւն չունի։
Տեսէք, Աստուած տուել է մեզ այդ պետութիւնը։ Դա Հայաստանի Հանրապետութիւնն է, իր սահմաններով, աշխարհում ճանաչուած, ընդունուած սահմաններով։ Ուրիշ տարածքներ մեզ պէտք չեն։ Մենք սկզբից պէտք է գրաւենք մեր գիւղերը, մեր սահմանի ներսում, որտեղ Սովետական Միութեան տարիներին ապրել են հազարաւոր մարդիկ, իսկ այսօր ապրում են 40 ,30 ,20 տատիկներ եւ պապիկներ։ Մենք պէտք է դեռեւս խնդիր ունենք մեր գիւղերը բնակեցնելու, շէնացնելու, սարքելու, եւ ոչ թէ ամէն անգամ սեղանների շուրջ երգենք, «հասնենք Սասուն, մտնենք Վան», այնտեղից էլ չգիտեմ ուր։ Ժողովուրդ ջան, դուք ունէք Հայաստանի Հանրապետութիւն, դա սրբութիւն է, դա բոլորինն է, եկէք, ապրէք, շէնացրէք։ Անսահմանափակ ռեսուրսներ եւ հնարաւորութիւններ ունի մեր երկիրը։ Մեր երկիրը դրախտ է։ Շնորհակալութիւն։