ԱՄՆ Բոստոն քաղաքում տպագրվող «The Armenian Mirror-Spectator» («Հայկական հայելհանդիսատես») անգլիալեզու շաբաթաթերթի 2013 թվականի հուլիսի 20-ի համարում (էջ 1, 16) տեղ է գտել մի ծավալուն հոդված՝ «Կանադայի հայոց թեմը անկարգության մեջ» վերնագրով:
Հոդվածը ներկայացնում ենք հայերեն թարգմանությամբ, որը շատ ու շատ հարցերի պատասխաններ է տալիս՝ կապված այսօրվա ներքաղաքական կյանքում խժդժություններ հրահրող և խորհրդարանական ընդդիմության ձեռքին գործիք դարձած Առաջնորդի հետ, ով, օգտագործելով տավուշցիների հայրենասիրական զգացումներն ու հույզերը, ռուսական գործակալների ազդեցությամբ և ՀՀ նախկին իշխանությունների անմիջական գործակցությամբ, բարձրաստիճան եկեղեցականին անվայել փողոցային պահվածքով, քաղաքական, ավելի ճիշտ՝ հակապետական գործունեություն է ծավալում՝ միաժամանակ մեծապես հարվածի տակ դնելով նաև Հայ Առաքելական եկեղեցուն և է՛լ ավելի խորացնելով հայ հասարակության երկփեղկված վիճակը և միմյանց նկատմամբ անհանդուրժողականությունը:
Թերթի խմբագրի կողմից գրված աղմկահարույց հոդվածի հայերեն թարգմանությունը ներկայացնում ենք ստորև.
«2013 թվականի մայիսի 25-ին Թեմական ժողովում ճգնաժամ բռնկ- վեց, երբ պատվիրակները քվեարկեցին նոր առաջնորդ ընտրելու համար՝ ի դեմս Հոգեշնորհ Առեն աբեղա Ճեպեճյանի: Նախկին առաջնորդ Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանի կողմնակիցները գրավել էին էլեկտրոնային լրատվամիջոցների կայքերը՝ փորձելով շրջել պատվիրակների որոշումը։ Փաստերին ավելացնելով հերյուրանք՝ նրանք փորձեցին ընդլայնել ճգնաժամի շրջանակը՝ վերակենդանացնելով հին վրդովմունքները և մաքրելով հին հաշիվները: Ի վերջո, եպիսկոպոս Գալստանյանը վերադարձավ Էջմիածին, որտեղ նշանակվեց նոր պաշտոնի։
Հայր Առեն Ճեպեճյանը վայելուչ կերպով հրաժարական տվեց՝ նախընտրելով չներգրավվել մի ճգնաժամի մեջ, որին կողմ չէր։
Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը Նաթան արքեպիս- կոպոս Հովհաննիսյանին գործուղեց Մոնրեալ՝ որպես միջանկյալ տեղապահ, մինչև որ կրքերը հանդարտվեն, և թեմը գումարի իր տարեկան ժողովը՝ նոր առաջնորդ ընտրելու համար։ Հասկանալի է, որ ո՛չ Նաթան Հովհաննիսյանը, ո՛չ Բագրատ Գալստանյանը չէին առաջադրվելու որպես թեմակալ առաջնորդի թեկնածու։ Եկեղեցու մի խումբ սթափ գլխով անդամներ հայտարարություն են տարածել՝ կենտրոնանալով Կանադայի եկեղեցական համայնքին պատուհասող իրական խնդիրների վրա։ Եթե այս փաստերն ավելի վաղ հայտնի լինեին, համայնքի մեծամասնությունը, հավանաբար, ավելի հավասարակշռված կարձագանքեր: Ստորև մենք վերարտադրում ենք այդ հայտարարությունը:
Այժմ համայնքին պետք է տեղեկացնել, որ Բագրատ Սրբազանի վարքագիծը երկու հակադիր երես է ունեցել: Շատերը գիտեն միայն մեկի մասին: Նրանք այժմ պետք է իմանան ամբողջ պատմությունը: Վեհափառը հայտարարում է Հայրապետական համապատասխան պայմանավորվածության մասին մեր համայնքի համար։ Նաթան արքեպիսկոպոս Հովհաննիսյանը կվերահսկի Կանադայի թեմի գործողությունները. Բագրատ Սրբազանի վարքագիծը զրկել է նրան Կանադայում հետագա պաշտոնավարումից: Այս տեքստը պատրաստվել է մի շարք լավատեղյակ աղբյուրներից հավաքված տեղե- կատվության հիման վրա:
Շատ տխուր է ականատես լինել Կանադայի համայնքում ստեղծված թոհուբոհին մայիսի 25-ի Թեմական ընտրություններից հետո, որոնք անցկաց- վեցին բացառիկ կարգով, թեմի գերիշխող կանոնակարգերի խստիվ պահպանմամբ։ Ցավոք, սակայն, համացանցում շարունակվում են արատավոր հայտարարություններ տարածվել, որոնք բոլորն էլ հրահրված ու սնվում են Բագրատ Սրբազանի և նրա համախոհների կողմից։
Այս տարի Կանադայում կանոնավոր կերպով նախատեսված ընտրությունների կամ վերընտրության ժամանակն էր: Բագրատ Սրբազանը ձայների մեծամասնությունը չհավաքեց, ուստի, ըստ Հայ Առաքելական Եկեղեցու համընդհանուր ընդունված համակարգի, նա այժմ պետք է փոխարինվի։ Սա ոչ մի կերպ արտասովոր իրադարձություն չէ։ Ինչպես քաղաքակիրթ համայնքի ցանկացած այլ ընտրություն, պարտվողը շնորհավորում է հաղթողին և շարունակում է իր ճանապարհը՝ իր հետևում ավերածություններ չթողնելով։ Արիս արքեպիսկոպոս Շիրվանյանը, Սիոն եպիսկոպոս Մանուկյանը և այլք պարտվել են ընտրություններում, և նրանք գործել են վայելուչ կերպով։ Նրանք վերադարձան Էջմիածին և ի վերջո նշանակվեցին այլ պաշտոնների։
Ինչո՞ւ Բագրատ Սրբազանը փոխարենը ընտրեց սոցցանցերում և համացանցում բռնի և արատավոր քարոզարշավ հրահրել՝ աջ ու ձախ ցեխ և զրպարտչական մեղադրանքներ թափելով: Ինչո՞ւ նա դրդեց և դեռ շարունակում է կերակրել այս համայնքի ոչնչացման գործողություններին: Ասում են, որ համացանցում հազարավոր մարդիկ խնդրում են նրան չհեռանալ։ Վերջիններիս մի ստվար զանգված անկեղծ է իր զգացմունքների արտահայտման մեջ, բայց անտեղյակ է այն պատճառներին, որոնց պատճառով Բագրատ Սրբազանը պարտվել է ընտրություններում։
Մի շարք ուրիշներ վրդովմունք են հայտնում և գտնում են, որ սա հարմար առիթ է՝ ծանոթանալու նվիրյալ հովիվների և մեր համայնքի նշանավոր «ճարտարապետների» հետ, ովքեր ունեն անբասիր փորձառություններ:
Կանադահայերը պետք է գիտակցեն, որ ֆեյսբուքի գրողների մեծ մասը մոլորակի ցանկացած վայրից է, օրինակ՝ Ռուսաստանից, Իսրայելից, Ավստրալիայից, Հայաստանից, Ադրբեջանից, և շատերն օգտագործում են կեղծ անուններ: Նախորդ հայտարարություններում խնդրել էինք, որ երկու կողմերի մեկնաբանությունները դադարեցնեն՝ խնդրի հետագա ընդլայնումը կասեցնելու համար։ Սակայն շարունակվում էին հայհոյանքներ, սուտ ու մեղա- դըրանքներ տարածվել։ Անհայտ անձանց, այսպես կոչված, հարցազրույցները շարունակում են թույն տարածել մեր համայնքում։ Նրանց պետք է կանգնեցնել։ Ուստի համայնքն այժմ պետք է իմանա, որ Բագրատ Սրբազանն այս համայնքում ունեցել է երկու շատ տարբեր վարքագիծ։
Նա ընկերասեր էր, և կարող էր իսկապես լինել երբ և որտեղ ուզում էր: Նա կարող էր լինել շատ հաճելի ընթրիքի ուղեկից, ճանապարհորդության և համերգների կազմակերպիչ, ոմանց համար շատ մտերիմ ընտանեկան բարեկամ: Նրանք, ովքեր ենթարկվել են նրա այս կողմին, հասկանալի է, որ բավական վրդովված են նրա հեռանալուց: Բայց նրա վերադարձի հույս թող չունենան։
Իսկապես, Սրբազանի մյուս վարքագիծը հայտնի է միայն նրանց, ովքեր զբաղված են եղել թեմի ամենօրյա լուրջ գործերով։ Նա ամբարտավան է եղել և հալածել իր ենթականերին: Նա նույնքան ամբարտավան էր և չշփվող նրանց հետ, ովքեր սովորաբար նրա գործընկերներն էին: Դուք կարող եք կա՛մ համաձայնել նրա հետ, կա՛մ նրա գրքում դասվել որպես թշնամի: Ապացուցված է, որ համայնքի կառավարման լուրջ հարցերի վերաբերյալ նրա դատողությունները սխալ են կամ ավելի վատ, շատ ծախսատար և աղետալի, և, այնուամենայնիվ, նա մերժում է ցանկացած և բոլոր խորհուրդները այդ շատ լուրջ հարցերում, երբ նրան նախօրոք խորհուրդներ են տրվել:
Մեր համայնքը պետք է իմանա, որ իր անխոհեմ, բայց համառ գործողությունների շնորհիվ այս համայնքը, որտեղ նա գտավ մի քանի հոժար հանցակիցներ, հայտնվեց մեր գեղեցիկ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ տաճարը կորցնելու շեմին։ Նրա «երկրպագուները» գիտակցո՞ւմ են, թե դա ինչ է նշանակում։
Իսկապես, նա, համաձայն մեր կանոնադրության, թաքուն ու անօրինական կերպով իր հանցակիցների հետ վարել է այս եկեղեցին գրավ դնելու ֆինան- սական բանակցությունները։ Առկա են այս գործարքի նախապատրաս- տական փաստաթղթերը, որոնք կրում են մասնակիցների անունները «Chomedey Caisse Populaire»-ի հետ: Այն դադարեցվեց միայն մի քանի բարեխիղճ ծխականների օպերատիվ գործողությունների պատճառով, ովքեր խնդրեցին արտահերթ ընդհանուր ժողով հրավիրել, որտեղ բացահայտվեց և կասեցվեց Բագրատ Սրբազանի գլխավորած անօրինական դավադրու- թյունը։
Գրավադրման վերը նշված սյուժեն իրականում դրդված էր Բագրատ Սրբազանի կողմից, ով փորձում էր անհարմար կերպով իր տեսակի մեջ արագ «դարման» բերել կամ ծածկել նույնիսկ ավելի մեծ ֆինանսական սխալը Լավալի նախագծում: Շատերին անհայտ, նա իրականում, ինչպես միշտ, հրամայում էր իր շրջապատին անցնել անհասկանալի գործողությունների հաջորդականության, ինչը հանգեցնում էր Լավալի Սուրբ Խաչ եկեղեցու՝ բարի նպատակներով հավաքված միջոցներից մի քանի հարյուր հազար դոլարի վատնմանը:
Արժեթղթերի բացակայության պայմաններում նա պայմանավորվում ու ստիպում էր աջ ու ձախ վարկեր տալ։ Եկեղեցին այժմ գտնվում է ավելի քան 1 միլիոն դոլարի պարտքի տակ: Թեմական խորհրդի եւ հոգաբարձուների հետ Լավալի ծխական խորհրդի համատեղ ժողովում տրվել է մանրամասն զեկուցում։
Մեր ընթերցողները պետք է հարցնեն պաշտոնական հաշվետվությունները։ Ընդամենը մեկ տարի առաջ էր, որ Լավալի ծրագրի ամենօրյա գործունեության մեջ ներգրավվածները հուսահատ ահազանգ էին հնչեցնում՝ միջամտելու և դադարեցնելու Լավալի նախագծում անիմաստ գործողությունները, որոնք առաջնորդվում էին Բագրատ Սրբազանի համառ մշտական հալածանքով, թեև նա՝ Առաջնորդը, ըստ էության, պետք է լիովին զերծ մնար այնպիսի հիմնական ֆինանսական և իրավական խնդիրներից, որոնք նրա տիրույթից դուրս են:
Այս արարքներից միայն մեկը մեջբերելու համար պարզվեց, որ Բագրատ Սրբազանը մի պահ դրդել էր ֆինանսապես հուսահատ ծխականին ընդունել 100,000 ԱՄՆ դոլար վարկ, որն անձամբ էր կազմակերպել 36 տոկոս շռայլ տոկոսադրույքով։ Սա չլսված բան է։ Մի քանի ամիս անց նա նրանց ասաց, որ չվճարեն այդ աղաղակող տոկոսները։ Իսկ հետեւանքների մասին… Ոչինչ: Ինչ վերաբերում է նրան… Նրա կարծիքով՝ նման բաները «փոքր» բաներ են։ Նրանք, ում դժվար է հավատալ դրան, պետք է մանրամասները հարցնեն Լավալի ծխական իշխանություններից: Ինչպե՞ս են վերաբերվում Սրբազանի «երկրպագուները» նման պահվածքին: Արդյո՞ք դեռևս պետք է խոսել նաև վերջերս հայտնաբերված կատարող արտիստների մասին, որոնք գովազդում են Քվեբեքում գրանցված մասնավոր ընկերությունը, որի գլխավոր պատասխանատուներից է Բագրատ Սրբազանը՝ որպես փոխնախագահ։ Արդյո՞ք դա նրա կրոնական առաքելության մաս էր՝ որպես Կանադայի առաջնորդ:
Եզրափակելով նշենք, որ Բագրատ Սրբազանի չընտրվելը վերը նշված բոլորի և շատ այլ արարքների բնականոն արդյունքն է, ուրիշ ոչինչ։ Ոչ մի անձնական վենդետա, ոչ մի քաղաքական կուսակցական միջամտություն, վերջիններից ոչ մեկը. դրանք հարմար պիտակներ են նրա շատ լուրջ խնդիրները կոծկելու համար: Օրինականորեն ընտրված պատվիրակները օրինականորեն դեմ են քվեարկել նրան իր շատ լուրջ գործողությունների պատ- ճառով, որոնք վերը նշված են միայն մասամբ: Անկեղծորեն ցանկանում ենք, որ նա դասեր քաղի իր սխալներից, որպեսզի հետագայում ավելի պատասխանատու կերպով ծառայի Հայ Եկեղեցուն այլուր։
Վերադառնալով մեր համայնքին, այժմ հայտնի է, որ հաշվի առնելով մեր թեմում ստեղծված անհավատալի և խիստ մտահոգիչ իրարանցումը, Վեհափառը ձեռնարկում է համապատասխան արտակարգ Հայրապետական միջոցառումներ՝ մեր համայնքին բժշկելու համար: Օրենքով ընտրված առաջ- նորդ Հայր Առեն Ճեպեճյանն արժանի չէ թշնամական մթնոլորտին ենթարկվելու։
Չնայած վերը նշված բոլորին՝ մեր համայնքի առաջնային շահն այժմ վերքերը բուժելն է և բոլորս միասին վերադառնալ կառուցողական աշխատանքի: Եվս մեկ անգամ կոչ ենք անում բոլորին դադարեցնել հետագա փոխանակումները այս հարցի շուրջ։ Եկեք հավաքվենք՝ վերանորոգելու կոտրվածը և շարունակենք աշխատել ի շահ մեր կանադական նշանավոր համայնքի»: